Bản văn Di Chúc và Lời Tâm Sự chính thức của Cố Giám Mục Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến
(VietCatholicNews 23/04/2007)
LTS: Đức Cha Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến, giáo phận Bắc Ninh qua đời ngày 23.9.2006 (giờ Hoa Kỳ) tức 24.9.2006 (giờ Việt Nam) hưởng thọ 61 tuồi. Sau lễ an táng của Đức Cha Cố Giuse Maria ở Bắc Ninh, Linh mục Tổng Đại Diện Bắc Ninh đă gửi cho chúng tôi Bản văn Lời Di chúc và Tâm sự của Đức cố Giám Mục Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến trước khi Ngài ly trần tại Portland, tiều bang Oregon, Hoa Kỳ.
Có một số vị độc giả yêu cầu chúng tôi đăng lại Bản văn Di Chúc và Lời Tâm Sự rất cảm động của Đức Cố Giám Mục Giuse.
Sau đây là nguyên văn Lời Di Chúc chính thức đó như sau:
TẠM BIỆT BẮC NINH
“Tôi nguyện làm viên gạch dưới tầng sâu
Làm chất đốt cho cuộc đời ấm lửa
Làm phân bón cho cây đời tươi nhựa
Trĩu quả vàng bát ngát những mùa sau.”
Câu hát Quan Họ “Người ơi, người ở đừng về” níu kéo tôi. Như thánh Phaolô nói: “Nếu sống ở đời này mà công việc của tôi được sinh hoa kết quả, th́ tôi không biết phải chọn đàng nào. V́ tôi bị giằng co giữa hai đàng. Ao ước của tôi là ra đi để được ở với Đức Kitô, điều này tốt hơn bội phần. Nhưng ở lại đời này th́ cần thiết hơn v́ anh em. Và tôi biết chắc rằng tôi sẽ ở lại và ở bên cạnh tất cả anh em để giúp anh em tấn tới và được hưởng niềm vui đức tin mang lại cho anh em” (Pl 1,22-26). Dầu vậy, tôi vẫn thưa với Chúa: “Xin hăy phán, v́ tôi tớ Chúa đang lắng tai nghe.” Và hôm nay Chúa gọi tôi về, nên tôi thưa: “Xin vâng.” Giờ đây tôi sung sướng như dân Chúa xưa kia được trở về Đất Hứa: “Khi Chúa thương gọi tôi về, ḷng tôi hân hoan như trong một giấc mơ. Miệng tôi nức vui tiếng cười, lưỡi tôi vang lời ca hát” (Tv 125,1-2).
Tạm biệt Giáo Phận thân thương!
Tạm biệt Bắc Ninh! Nhớ nhà thờ Chính Ṭa với những thánh lễ đông đúc mỗi trưa Chúa Nhật và nhất là các ngày lễ lớn. Nhớ những ngày cha con anh em quây quần quanh mâm cơm đơn sơ mà thật ấm cúng. Nhớ ḍng sông Cầu nước chảy lững lờ như mơ mộng. Nhớ quê hương Quan Họ mà theo một nhạc sĩ nào đó th́ cả đến “một làn nắng cũng mang điệu dân ca”, những làn điệu vừa thanh thoát vừa thiết tha như muốn đưa ḷng người trở về với cơi thâm sâu nhất, bí ẩn nhất. Nhớ Cửa Tả cổ thành, nơi vào năm 1838, thánh linh mục Phêrô Nguyễn Văn Tự và thánh trùm cả Giuse Hoàng Lương Cảnh, rồi vào năm 1862, 100 vị đầu mục và thứ mục đă anh dũng hy sinh v́ đức tin. Nhớ ơn trọng đại nhà thờ Chính Ṭa được nhận là địa điểm bất kỳ lúc nào cũng có thể đến hành hương để hưởng ơn toàn xá.
Tạm biệt 6 giáo hạt: Bắc Ninh, Bắc Giang, Gia Lương, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc. Nhớ núi Tam Đảo bồng bềnh trong mây, hoa muôn sắc lúc nào cũng khoe màu như chỉ có mùa xuân bất tận. Nhớ hồ Núi Cốc với mối t́nh thơ mộng dàn dụa nước mắt giữa chàng Cốc với nàng Công. Nhớ hồ Ba Bể, từng được mệnh danh là “thiên nhiên đệ nhất hồ” với thác Đầu Đẳng, ao Tiên, động Puông, đảo Bà Giá, với những loài thú hiếm như voọc mũi hếch, gấu ngựa, vạc hoa. Nhớ cây dă hương Tiên Lục ngàn tuổi vẫn toả hương thoang thoảng, nhất là vào mùa hoa. Nhớ đền Sóc Sơn c̣n ghi dấu chân của người thiếu niên làng Gióng đă cứu dân cứu nước rồi thanh thản về trời. Nhớ thành Cổ Loa của An Dương Vương với chiếc nỏ thần giúp dân hưởng thái b́nh, nước hưởng độc lập. Nhớ Mê Linh của Hai Bà Trưng với cuộc khởi nghĩa mà thành Luy Lâu dấu vết tuy mờ nhạt nhưng lịch sử vẫn luôn đậm nét. Nhớ chùa Dâu, cái nôi của đạo Phật tại Việt Nam, tôn giáo đă góp phần đáng kể vào nền văn hoá quê hương. Nhớ đền Lư Bát Đế và chiến công oanh liệt trên sông Như Nguyệt của danh tướng Lư Thường Kiệt. Nhớ những vườn chè Thái Nguyên và Tuyên Quang bát ngát màu xanh mà hương vị đậm đà khiến những t́nh bạn như muốn kéo dài đến vô tận. Nhớ những nông dân chất phác chân lấm tay bùn mà tâm hồn trong sáng như pha lê, nắng sớm mưa chiều vẫn dăi dầu sương gió để gia đ́nh và người đời có được những bát cơm ngon.
Anh chị em giáo dân quư mến, như vẫn thường làm trong các dịp lễ Thánh Tâm, tôi xin lỗi anh chị em v́ đă có những lúc tôi làm anh chị em phật ḷng, và v́ nhiều điều tôi ước ao mà chưa thực hiện được. Tôi cũng chỉ là một người yếu đuối và nhiều thiếu sót: những ǵ làm được đều nhờ ơn Chúa và lời cầu nguyện cũng như sự cộng tác của anh chị em. Tôi tha thiết xin anh chị em siêng năng đọc kinh ở nhà thờ cũng như ở gia đ́nh để đời sống được thánh hoá. Anh chị em cố gắng tham dự đều đặn thánh lễ Chúa nhật khi có thể được, và về giáo phận vào các dịp lễ lớn. Đặc biệt anh chị em hăy siêng năng lần hạt mân côi để xin Đức Mẹ giúp đỡ. Hăy cố gắng giữ sự đoàn kết trong các xứ họ và các hội đoàn. Ước ǵ các em thiếu nhi đều tham gia Phong trào Thiếu Nhi Thánh Thể, các thanh thiếu niên tham gia ca đoàn giới trẻ, các chủ gia đ́nh tham gia Họ Gia Trưởng, các hiền mẫu tham gia Họ Mân Côi, đông đảo già trẻ nam nữ tham gia Hội Ḍng Ba. Anh chị em đừng để cho những tham vọng hay những tính toán trần gian làm cho đoàn chiên bị chia năm sẻ bảy, nhưng phải liên kết với giám mục như đoàn chiên với mục tử.
Với các Ban Hành Giáo, tôi cảm ơn quư ông bà anh chị em đă hy sinh v́ Chúa và Hội Thánh. Quư ông bà anh chị em là cánh tay nối dài của giám mục. Đoàn chiên Chúa mạnh hay yếu một phần khá lớn tuỳ thuộc quư ông bà anh chị em. Xin quư ông bà anh chị em hết ḷng v́ Chúa, v́ xứ họ. Xin cố gắng ǵn giữ tinh thần hiệp nhất trong các xứ họ, đừng để tinh thần thế gian, óc bè phái, tính ham danh làm đoàn chiên Chúa phải thiệt tḥi. Xin cố gắng duy tŕ và cổ vũ việc đọc kinh dự lễ đều đặn, nhất là các ngày Chúa nhật. Xin tổ chức và khích lệ các gia đ́nh đọc kinh tại nhà hằng ngày, hoặc riêng từng nhà hoặc năm bảy nhà gần nhau cùng đọc kinh chung. Xin liệu cho mọi người sinh hoạt trong các đoàn thể của xứ họ và giáo phận. Xin liên lạc thường xuyên với cha xứ và giáo phận để giữ ǵn và tăng cường mối dây hiệp nhất. Xin quư ông bà anh chị em nhớ lời Chúa trong sách Huấn Ca để luôn luôn quảng đại hi sinh: “Hăy đưa mắt nh́n: tôi đâu có vất vả bao nhiêu, và chính tôi đă được nghỉ ngơi an nhàn” (Hc 51,27).
Với giới trẻ, chúng con biết hiện nay tiền của, vật chất, danh vọng, địa vị, hưởng thụ bất chính đang lôi cuốn nhiều người xa rời Thiên Chúa, dẫn đến những thảm hoạ khôn lường. Cha tha thiết khuyên chúng con xây dựng được đời sống đạo đức vững chắc, dựa trên nền tảng cầu nguyện, suy niệm Lời Chúa, tôn sùng và yêu mến nhiệm tích Thánh Thể. Chúng con hăy can đảm xây dựng nếp sống luân lư lành mạnh, dựa trên nền tảng thực hành các nhân đức Kitô giáo, đề kháng lại nếp sống tiêu cực, rượu chè, cờ bạc, trai gái, thuốc sái. Chúng con cũng hăy nỗ lực nâng cao kiến thức giáo lư và văn hoá để phục vụ hữu hiệu. Cuối cùng, xin chúng con nhiệt t́nh tham gia việc tông đồ, đặc biệt hướng tới 7 triệu anh chị em lương dân trong Giáo Phận.
Với các chủng sinh và các dự tu, cha nhắc lại với chúng con những điều cha vẫn canh cánh bên ḷng. Trước hết, chúng con phải yêu mến Chúa trên hết mọi sự. Không ai sống được nếu không có t́nh yêu. Đi tu không phải là từ chối t́nh yêu, trái lại là yêu mến Chúa hết ḷng và yêu mến mọi người đến nỗi không c̣n thiết tha với một t́nh yêu cho riêng ḿnh nữa. Chính ḷng yêu mến Chúa giúp chúng ta yêu mến nhau như anh chị em một nhà, biết hiệp nhất với nhau chung quanh người thay mặt Chúa, như một cây có nhiều cành. Cũng chính v́ yêu mến Chúa trên hết mọi sự, chúng con dám đi bất cứ nơi đâu, làm bất cứ việc ǵ, không t́m ǵ cho ḿnh, chỉ t́m tôn vinh Thiên Chúa qua việc yêu mến và phục vụ tha nhân. Xin chúng con nhớ lời thánh Phaolô: “Tôi không hổ thẹn v́ tôi biết tôi đă tin vào ai” (2 Tm 1,12).
Với những người dâng ḿnh cho Chúa trong đời sống thánh hiến, cha cám ơn chúng con đă cầu nguyện, đă làm gương, đă hy sinh v́ giáo phận. Trong xă hội ngày nay, nhiều người chạy theo hưởng thụ mà quên đi những giá trị nhân bản và siêu nhiên. Xin chúng con tiếp tục tiến bước để đời sống theo các mối phúc thật thuyết phục con người thời nay t́m đến chân lư Tin Mừng.
Riêng đối với Tu Hội Đức Mẹ Hiệp Nhất, cha xin chúng con đă dâng ḿnh cho Chúa th́ dâng cho trót. Chúa rất cần và rất quư những hi sinh âm thầm của chúng con. Chúng con phải lấy hiệp nhất làm phương châm sống. Muốn tu được, chúng con phải bỏ ḿnh, ai có cái tôi to quá th́ không tu được đâu. Có thể chúng con không nổi nang về học vấn, về công to việc lớn, nhưng chúng con phải nổi nang về t́nh thương yêu, về đức bác ái. Và cha nghĩ đây là điều quan trọng nhất. Phải làm thế nào để chúng con đi th́ người ta nhớ, chúng con ở th́ người ta thương. Muốn thế, chúng con hăy chăm lo và chuyên cần cầu nguyện. Thiếu cầu nguyện th́ không thể yêu mến Chúa hết ḷng được. Như chúng con vẫn nói đùa với cha “lớ ngớ vớ được thiên đàng”, cha chúc tất cả chúng con.
Các anh em linh mục quư mến, xin cám ơn anh em đă cộng tác với tôi trong sứ mạng chung. Chúng ta đă cùng nhau trải qua bao khó khăn, thử thách. Điều tôi tha thiết nhất là xin anh em đoàn kết với nhau. Giáo phận chúng ta trải rộng trên nhiều tỉnh, anh em đến từ nhiều nơi rồi lại đi phục vụ ở nhiều nơi. Nhưng chỉ có một Chúa Kitô, một Hội Thánh, và chúng ta có chung một người mẹ là giáo phận. Công việc của anh em nặng nề và khó khăn, anh em hăy vác thánh giá đỡ cho nhau. Đối với giáo dân, anh em nên có kế hoạch 1 năm, kế hoạch 5 năm để phấn đấu và lượng giá. Đừng chỉ gặp chăng hay chớ theo hứng nhất thời. Anh em cần giữ vững tinh thần hiệp nhất trong các xứ họ, đừng để những chia rẽ làm đoàn chiên suy yếu hay tan ră. Muốn được vậy, anh em hăy siêng năng cầu nguyện và hăy sống nghèo khó, khiêm nhường. Chính ḷng đạo đức làm cho hoạt động tông đồ của chúng ta trổ sinh hoa trái. Xin nhắc lại với anh em lời nhắn nhủ của thánh Phaolô: “Anh em hăy ân cần lo cho chính ḿnh và toàn thể đoàn chiên mà Thánh Thần đă đặt anh em làm người coi sóc” (Cv 20,28).
Trong những ngày chữa bệnh ở Hoa Kỳ, tôi thường ra đứng ở bờ Thái B́nh Dương bên này mà da diết nhớ thương quê hương, giáo phận và mẹ già ở bên kia đại dương. Câu ca dao “Chiều chiều ra đứng bờ ao, ngó về quê mẹ ruột đau chín tầng” sao mà đúng đến thế! Giờ đây khoảng cách không chỉ là một đại dương, nhưng là hai cơi âm dương cách biệt. Dù vậy đó chỉ là nói theo thói quen. Trong Chúa, chúng ta đang gần nhau hơn bao giờ hết.
Thưa mẹ kính yêu! Được tin con chết hẳn là tim mẹ phải thắt lại, nhưng mẹ đă nói Xin vâng theo thánh ư Chúa. V́ thế mặc dù bị đứt mất một ngón tay, mẹ vẫn không cảm thấy đau đớn ǵ. Giờ đây mẹ yếu, chắc nhiều hôm không thể đến nhà thờ đọc kinh dự lễ với xứ họ được, nhưng nhà ḿnh ngay cạnh nhà thờ, mẹ cứ ở nhà vẫn hiệp ư đọc kinh dự lễ với mọi người được, phải không ạ? Giờ đây mẹ có thể yên tâm về đứa con nhỏ bé của mẹ. Không bao giờ con ốm đau nữa, không bao giờ con làm mẹ phải lo lắng hay buồn phiền nữa, và nhất là không bao giờ con chết nữa. Ở bên Chúa, con thật gần mẹ. Ngày nào Chúa gọi mẹ về với Chúa, ông cố và con sẽ ra tận cửa thiên đàng đón mẹ. Từ nay con không c̣n phải lội ruộng lúc trời rét cắt da để bữa cơm gia đ́nh có thêm được ít con cá nhỏ nữa. Từ nay con không c̣n phải thức đêm đi lấy nước vào ruộng để khỏi phải tranh dành với người khác nữa. Từ nay con không c̣n phải ăn cơm nắm muối vừng đạp xe 3 ngày đi 3 ngày về để thăm chú con ở Yên Bái nữa. Mẹ ạ, thánh Phaolô dạy là phải “vui với người vui, khóc với kẻ khóc”, nay thuyền con đă đến được bến mà cả mẹ cũng như con mong chờ, nên mẹ đừng buồn, nhưng phải vui lên, chờ ngày gia đ́nh ḿnh đoàn tụ đầy đủ bên Chúa, và “ở bên Người hoan lạc sẽ chẳng hề vơi”.
Trọng kính Đức Hồng Y Phaolô Giuse! Trong Chúa, cha là cha thật của con. Cha đă dạy dỗ con, đă phong chức linh mục rồi phong chức giám mục cho con. Nhờ cha, con có một gia đ́nh rộng lớn, chẳng những giáo phận Bắc Ninh thân yêu, mà cả con cái giáo phận khắp nơi trong nước cũng như trên thế giới, lại cả những bè bạn ở nhà Gioan cũng như nhiều nơi khác nữa. Con ra đi trước cha, chưa đền đáp trọn chữ hiếu, thật là con có lỗi. Như nhiều lần khác, cha luôn sẵn ḷng tha thứ, hôm nay con cũng xin cha tha thứ cho con. Con dám quả quyết là không giây phút nào con quên được ơn trời bể của cha, và con thực sự đă luôn luôn vâng lời cha như một người con thảo. Giờ đây ở bên Chúa, con nguyện xin Người ban ơn để cha có được những ngày cuối đời thật b́nh an, và khi Chúa gọi cha về, con sẽ là người đầu tiên ra đón cha ở cửa Thiên Đàng.
Cha đă dùng lời của thánh Phaolô, thánh bảo trợ của cha, để không ngừng nhắc nhở con, và con cũng không bao giờ dám quên.
“Tôi tạ ơn Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, Đấng đă ban sức mạnh cho tôi, v́ Người đă tín nhiệm mà gọi tôi đến phục vụ Người” (1Tm1,12).
“Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đă ban cho tôi đầy tràn ân sủng, cùng với đức tin và đức mến của một kẻ được kết hợp với Người” (1Tm 1,14).
“Hăy rao giảng Lời Chúa, hăy lên tiếng, lúc thuận tiện cũng như lúc không thuận tiện…” (2 Tin Mừng 4,2).
“Hăy thận trọng trong mọi sự, hăy chịu đựng đau khổ, làm công việc với người loan báo Tin Mừng và chu toàn chức vụ của ḿnh” (2 Tm 4,5).
“Tôi đă đấu trong cuộc thi đấu cao đẹp, đă chạy hết chặng đường, đă giữ vững niềm tin. Giờ đây tôi chỉ c̣n đợi ṿng hoa dành cho người công chính” (2 Tm 4,7-8).
Lạy thánh Giuse, bảo trợ của con, con cảm ơn Người đă dạy con biết quên ḿnh để phục vụ Chúa Giêsu cùng với chương tŕnh cứu độ của Thiên Chúa.
Lạy Mẹ Maria, con đă suốt đời cùng Mẹ thưa “xin vâng” với Chúa, xin cho con được muôn đời hát kinh Ngợi Khen với Mẹ.
Lạy Chúa Giêsu là Đấng suốt đời con yêu mến và tôn thờ, con xin được tuyên xưng lại điều Chúa dạy con và suốt đời con hằng tâm niệm: “Hạt lúa gieo xuống đất mà không thối đi th́ nó chỉ trơ trọi một ḿnh, nhưng nếu nó thối đi th́ nó sẽ sinh nhiều bông hạt.”
Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi Chí Thánh là Đức Chúa Cha, Đức Chúa Con và Đức Chúa Thánh Thần, nguyện xin cho giáo phận Bắc Ninh của chúng con được cùng với Hội Thánh và toàn thể loài người ca ngợi t́nh thương vô biên của Chúa cho đến muôn đời.
Giờ đây, Con xin được dâng lên Chúa bài thánh ca Quan Họ giáo phận chúng con thường xuyên hát với nhau:
Được bên Chúa vui nào sánh bằng
Trong tiếng hát rộn ràng
Nay xin kính dâng lên Chúa
Chúng con ca hát đón chào ngày vui…
Vang tiếng đàn đang ngập tràn trong tiệc cưới
Cùng hân hoan với Người
Bao nỗi vui thay
Nay đă thoả ḷng con…
Amen.
+GM Giuse Maria Nguyễn Quang Tuyến